Γενετικά Τροποποιημένα τρόφιμα: Είναι ασφαλή για την υγεία μας;

Τι είναι οι Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί- GMO;

Είναι η μεταφορά γενετικού υλικού (DNA) από οργανισμούς ενός είδους σε οργανισμούς ενός άλλου είδους.

Χαρακτηριστικά των GMO:

• Περιέχονται ή περιέχουν κάποιο συστατικό, το οποίο προέρχεται από γενετικά τροποποιημένο φυτικό ή ζωικό οργανισμό
• Ανθεκτικότητα σε ορισμένους μικροοργανισμούς ή παράσιτα
• Ταχύτατη ανάπτυξη των οργανισμών

Αίτια δημιουργίας των GMO:

1. Τα χαμηλά ποσοστά παραγωγικότητας της γεωργίας
2. Η ανάγκη για μεγιστοποίηση της αντοχής των τροφίμων σε δύσκολες καιρικές συνθήκες
3. Η προσπάθεια κάλυψης των πληθυσμιακών αναγκών προκειμένου να περιοριστεί ο υποσιτισμός
4. Η βελτίωση της ποιότητας των τροφίμων, με τη προσθήκη βιταμινών
5. Η κατασκευή θεραπευτικών ουσιών, όπως αντισωμάτων που οδηγούν στην ανοσία πολλών ασθενειών

Ποια τρόφιμα παράγονται από GMO;

• Σόγια
• Σιτάρι
• Ντομάτα που δεν ωριμάζει
• Καλαμπόκι
• Κόκκινη πιπεριά
• Φράουλες
• Αγγούρια
• Καρότα
• Μήλα
• Σταφύλια
• Φρούτα πιο γλυκά
• Ρύζι
• Πιπέρι
• Καρύδια
• Φιστίκια
• Ακτινίδιο

Που άλλου συναντάμε GMO;

• Σοκολάτες
• Τυποποιημένα snack
• Φαγητά εργαστηρίου
• Φάρμακα/ Θεραπευτικές ουσίες (π.χ. αντισώματα)
• Παρασιτοκτόνα

Είναι επικίνδυνα για την υγεία;

• Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες παράγουν ποσότητες τροφών που είναι θρεπτικές και είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες. Παράλληλα είναι ανθεκτικές σε παράσιτα και στην ξηρασία και μειωμένες σε λιπαρά οξέα. Λόγω των μεγάλων ποσοτήτων τροφών που παράγονται από τις καλλιέργειες προβλέπεται η εξάλειψη της πείνας σε εκατομμύρια ανθρώπους και κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.

• Αντίθετα, υπάρχουν προϊόντα ή τρόφιμα των οποίων οι ιδιότητες έχουν αλλαχθεί  και εγκυμονούν απροσδιόριστους κινδύνους. Πιο συγκεκριμένα, η μεταφορά γονιδίων από τα κύτταρα του ενός οργανισμού στους κυτταρικούς πυρήνες άλλου οργανισμού έχει ως αποτέλεσμα την έκφραση και σύνθεση νέων πρωτεϊνών που απουσίαζαν από τα γονικά κύτταρα. Η ανεπιθύμητη έκθεση σε πρωτεΐνη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα κάποιου είδους αλλεργική αντίδραση. Οι τροφικές αλλεργίες που προκαλούνται από τα αντισώματα E (IgE) μεταξύ ενηλίκων είναι περίπου 2% και 5% στα παιδιά.    

Πιθανοί κίνδυνοι

• Νέα αλλεργιογόνα
• Ανοχή στα αντιβιοτικά
• Παραγωγή νέων τοξινών, βαρέα μέταλλα
• Υποβάθμιση θρεπτικής αξίας τροφίμων
• Απροσδόκητες γονιδιακές αλληλεπιδράσεις
• Κίνδυνος καρκίνου
• Αντίσταση στα αντιβιοτικά
• Αντοχή σε παράσιτα και ασθένειες

Οι ανησυχίες για τις αρνητικές επιπτώσεις και οι πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία εξετάζονται συνεχώς μέσα από μελέτες και κλινικές δοκιμές. Πιο συγκεκριμένα, όσο αναφορά το κίνδυνο καρκίνου παρατηρήθηκε ότι οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες έχουν υψηλότερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων από τις μη τροποποιημένες και το κύριο συστατικό ορισμένων φυτοφαρμάκων έχει συνδεθεί με αυξήσεις σε Μη-Hodgkin λέμφωμα ( ένα είδος καρκίνου που ξεκινά στα λευκά αιμοσφαίρια που ονομάζονται λεμφοκύτταρα). Επίσης, υπάρχουν ανησυχίες ότι τα γονίδια μπορεί απροσδόκητα να ανασυνδυαστούν με παθογόνα βακτήρια στο περιβάλλον ή με φυσικά βακτήρια στη γαστρεντερική οδό θηλαστικών που καταναλώνουν γενετικά τροποποιημένη τροφή, συμβάλλοντας στον αυξανόμενο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία που σχετίζεται με την αντοχή στα αντιβιοτικά για λοιμώξεις που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακά αντιβιοτικά.

Βιβλιογραφία:

Bakshi, A. (2003). Potential Adverse Health Effects of Genetically Modified Crops. Journal of Toxicology and Environmental Health, Part B, 6(3), 211–225. doi:10.1080/10937400306469

Kramkowska M. et al (2013). Benefits and risks associated with genetically

modified food products. Review Article, Annals of Agricultural and Environmental Medicine 2013, Vol 20, No 3, 413–419

Hug K. (2008). Genetically modified organisms: do the benefits outweigh the risks?

Lee TH et al (2017). Genetically modified foods and allergy